بررسی حقوقی ریزگردها از منظر آلودگی‌های فرامرز با نگاهی گذرا به وضعیت ایران

نویسنده: سید محمد حسینی

چکیده

در دهه‌‌های اخیر، توسعه شهرها و افزایش جمعیت انسانی و تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی‌‌های مداوم و بلند مدت، باعث به‌‌وجود آمدن مسایل زیست محیطی و آلودگی‌‌های فراوان شده‌‌است. برخی از این نوع آلودگی‌‌ها دارای خصیصه فرامرزی هستند. بدین‌سبب امروزه حفاظت از محیط‌‌زیست، حوزه ی نسبتًا نوینی برای مقررات بین‌‌المللی به شمار می‌‌آید. حقوق بین‌‌الملل جهت  پاسخگویی به مسایل و مشکلات زیست محیطی جهان و حل حقوقی آنها، اقدام به وضع قواعد و مقرراتی کرده که این امر، باعث پیدایش شاخه‌‌ای در حقوق بین‌‌الملل به نام حقوق بین‌‌الملل محیط‌زیست شده که یکی از جدیدترین شاخه‌‌های حقوق بین‌‌الملل می‌‌باشد. یکی از انواع آلودگی‌های فرامرزی پدیده ریزگردها یا همان گرد و غبار است، که عمدتاً منطقه­ای و بعضاً از قاره‌‌ای به قاره دیگر منتقل می‌شود. از عوامل اصلی ایجاد این‌گونه توفان‌ها، فرسایش زمین می‌باشد. پدیده گرد و غبار که در زمره آلودگی‌های از راه دور طبقه‌‌بندی می‌شود، از جمله موضوعاتی است که در حقوق بین‌‌الملل محیط‌زیست از جنبه آلودگی‌‌های فرامرزی بررسی می‌شود.

کلیدواژگان: حقوق محیط زیست؛ آلودگی فرامرزی؛ ریزگرد؛ مسئولیت بین‌المللی

منبع چاپ:فصلنامه محیط زیست،دوره 5، شماره 52، بهار 1392، صفحه 69-82.

برای دانلود این مقاله  اینجا کلیک نماید.

سازمان محیط زیست: تأمین تنها پنج درصد از اعتبار مقابله با ریزگردها


علی‌محمد شاعری، قائم‌مقام سازمان حفاظت محیط زیست ایران، روز شنبه، ۱۸ خرداد، خبر داد که در ایران تنها ۵ درصد از اعتبار مقابله با ریزگردهای دارای منشأ داخلی تأمین شده‌ است.

ادامه نوشته

صندوق جدید سازمان ملل برای حفظ نژادهای دامی

سازمان ملل صندوقی برای کمک به کشورهای در حال توسعه جهت حفظ نژادهای بومی دام خود تشکیل داد و اولین کمک که میلغ 1 میلیون دلار می باشد و از طرف کشورهای آلمان، نروژ، سوئیس و فائو تامین شده است به آن صندوق واریز شد. فائو مدیریت این صندوف را بر عهده خواهد داشت.

بناست یک برنامه اقدام جهانی برای حفظ ذخایر ژنتیکی دام ها تهیه و سپس اجرا شود. هر کشور ملزم است برنامه خود را که در راستای برنامه اقدام جهانی باید باشد جهت تامین اعتبار به فائو ارسال کند. چارچوب کلی این برنامه اقدام در سال 2007 توسط کشورهای عضو فائو تهیه شده است.

در جهان قریب 8000 نژاد دامی وجود دارد که نزدیک به 21 درصد آن ها در معرض خطر می باشند. برنامه اقدام جهانی تاکنون به 8 زبان دنیا ترجمه شده است و ترجمه آن به 12 زبان دیگر هم در حال انجام می باشد. تا کنون 16 کشور استراتژی خود برای مدیریت منابع ژنتیک دامی را تصویب کرده اند و 22 کشور در حال تهیه استراتژی خود می باشند.  15 کشور هم در حال برنامه ریزی برای تهیه استراتژی خود می باشند.

تاثیر دام بر تخریب محیط زیست

در سال 2006 فائو گزارشی منتشر کد با عنوان سایه سنگین دام بر محیط زیست. این گزارش 400 صفحه ای با اشاره به اثرات دام بر تغییر اقلیم، تخریب سرزمین، تنوع زیستی، آلودگی آب و تعداد دامی که در جهان وجود دارد، دام را مخرب ترین عامل تخریب محیط زیست دانسته است.

وقتی در سایت های مختلف جستجو می کردم دیدم که کارشناسان تغذیه دام در برخی کشورها از جمله آرژانتین در حال تحقیق در زمینه روش هایی برای کاهش میزان گاز متان خروجی از دستگاه گوارش دام ها می باشند.

اما به تازگی در جلسه ای که در دبیرخانه کنوانسیون مقابله با بیابان زایی در شهر بن آلمان برگزار  شد آقای Allan Savory که کارشناس مرتع است و سال ها تجربه کار در مراتع آفریقا را دارد یک سخنرانی در نقد تاثیر دام بر محیط زیست ارائه داد و انسان و مشخصاً مدیریت وی را عامل تخریب دانست.

۱۳۵ میلیون دلار سازمان ملل برای محیط زیست ایران کجا می رود؟

به نقل از سایت خبری زیست بوم: برنامه توسعه و عمران ملل متحد در ایران بر اساس مطالعاتی که در ایران انجام داده رتبه خوبی برای ایران اعلام می کند. ایران در زمینه شاخص های توسعه انسانی خوب عمل کرده و در این زمینه توانسته است رتبه خوبی در آسیای جنوبی به دست آورد.

ادامه نوشته

یک حقوقدان: توقیف سگ‌ها در خیابان توجیه قانونی ندارد



یادداشت بهمن کشاورز، رئیس سابق کانون وکلای دادگستری تهران در خصوص طرح توقیف سگها در روزنامه بهار:

ادامه نوشته

عملکرد منابع طبیعی و دولت در روز های آخر کاری

این روزها خبرهای بسیار دردناک و عجیبی از برخی تصمیمات دولتی در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور به گوش می رسد. تصمیمات عجیب و غریبی که با هیچ منطق زیست محیطی سازگاری ندارد و در صورت اجرایی شدن می تواند ضربات جبران ناپذیری بر پیکر طبیعت کم جان وطن وارد کند.

به چند مورد از خبرهایی که فقط در یک هفته گذشته منتشر شده توجه کنید:
- واگذاری معادن موجود در مناطق چهارگانه محیط زیست به مردم!
- مدیرعامل شرکت ملی گاز از صدور مجوز سازمان محیط زیست خبر داد: اکتشاف نفت در پارک ملی کویر آغاز می شود.
- وزیر صنعت: دولت، محیط زیست را موظف به اکتشاف اولیه معادن در پهنه های منابع طبیعی کرد!
- احمدی نژاد در جمع مردم سمنان اعلام کرد: طرح جاده جنگل ابر به زودی اجرا می شود.
- وعده احمدی نژاد برای اختصاص دو هزار متر از اراضی طبیعی برای باغ به هر خانواده ایرانی

هر کدام از موارد فوق می تواند به تنهایی زخم بزرگی بر پیکر طبیعت ایران وارد کند. این خبرها همزمان با ایجاد تغییرات در سازمان محیط زیست کشور منتشر شده است و به گفته رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس دولتی ها قصد دارند با ایجاد تغییرات در بدنه سازمان محیط زیست راه را بر اجرای این طرح ها بیش از پیش هموار کنند.
به نظر می رسد حاتم بخشی دولت از جیب طبیعت ایران که متعلق به همه مردم و نسل های آینده است بی ارتباط با انتخابات آینده ریاست جمهوری نباشد و اینگونه است که در روزهای پایانی دولت چوب حراج بر سر طبیعت زده شده است. این اقدامات مشابه توزیع سیب زمینی در آستانه انتخابات پیشین است ولی با این تفاوت که این بار بجای سیب زمینی، منابع طبیعی جبران ناپذیر این سرزمین به حراج گذاشته می شود و میراث طبیعی چند صد هزار ساله این کشور همچون گونی های سیب زمینی ارزانی مقاصد زودگذر می شود.

کاشت 111 درخت به ازاء تولد هر دختر در روستایی در هندوستان


اهالی روستایی در استان راجستان کشور هندوستان به ازاء تولد هر دختر 111 درخت می کارند. مردمان این روستا این کار را برای نشان دادن توجه خود به حفظ محیط زیست و اهمیت زنان انجام می دهند.
اهالی این روستا در طول 6 سال گذشته موفق شده اند حدود 250 هزار درخت بکارند. همچنین در این روستا به ازاء مرگ هر نفر 11 درخت کاشته می شود.
کاشت این درختان که در بین آنها درختان میوه نیز وجود دارد علاوه بر بهبود شرایط زیست محیطی این روستا باعث رونق اقتصادی ساکنان آن نیز شده است. همچنین اهالی این روستا متعهد شده اند مانع از ازدواج دختران خود قبل از سن قانونی شوند، آنها را به مدرسه بفرستند و آنها را تشویق به مراقبت از درختان کنند.

رفتار حامیان محیط زیست در قبال نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری



در آستانه انتخابات ریاست جمهوری شاهد شکل گرفتن کمپین های مختلف در حمایت از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری هستیم. در این میان شعارهای زیست محیطی نیز شنیده می شود و ظاهراً برخی از نامزدها تلاش دارند آرای دوستداران محیط زیست را در سبد آرای خود داشته باشند. بیان شعارهای زیست محیطی از جانب نامزدهای ریاست جمهوری در نگاه اول می تواند خوشایند و اغوا کننده باشد و باعث مسرت هواداران محیط زیست شود اما لازم است نگاهی ژرف به این موضوع و اجزای آن داشته باشیم.

ادامه نوشته

آخرین گزارش صلح سبز از عملکرد شرکتهای بزرگ الکترونیکی در جهت حفظ محیط زیست


یکی از فعالیتهای گروه جهانی «صلح سبز» نظارت بر کمپانیهای بزرگ جهانی و فشار بر آنها در جهت تعدیل عملکرد آنها به نفع محیط زیست است. کاهش مصرف انرژی و استفاده از انرژی های پاک و تجدید پذیر در جهت کاهش آلودگی هوا و گرمایش جهانی یکی از این موارد است.
صنایع الکترونیکی یکی از صنایع پرمصرف انرژی در سطح جهان هستند که توجه به تولید محصولاتی با مصرف کمتر می تواند باعث صرفه جویی بسیاری در انرژی شود.
صلح سبز برای نخستین بار در سال 2006 اقدام به تعریف شاخص هایی در مورد صنایع سبزالکترونیکی کرد و از آن سال گزارش هایی را در مورد عملکرد صنایع بزرگ الکترونیکی منتشر می کند.
شاید ما متوجه نباشیم که با هر ایمیلی که می فرستیم، با هر صفحه ای که باز می کنیم، با هر عکسی که آپلود می کنیم نقشی در آلودگی زمین داریم.
مدیران این شرکتها متعهد شده اند که سهم انرژی های فسیلی را در تولیدات خود کاهش دهند و به سمت انرژی های پاک بروند و محصولاتی تولید کنند که نیاز کمتری به انرژی دارد.
شاخص های تعریف شده برای این شرکتها در سه بخش شامل: انرژی، محصولات سبز و عملکرد پایدار می شود. هر کدام از این گروهها نیز به زیرمجموعه هایی تقسیم می شود و بر اساس آنها عملکرد شرکت ها رتبه بندی شده است. آخرین رتبه بندی که در نوامبر 2012 منتشر شده است نشان می دهد شرکتهای زیر به ترتیب زیر عملکرد بهتری در خصوص محصولات الکترونیکی سازگار با محیط زیست دارند:

WIPRO - HP - NOKIA - ACER - DELL - APPLE - SAMSUNG – SONY- LENOVO - PHILIPS - PANASONIC - LGE- HCL Infosystems - SHARP - TOSHIBA - RIM

-    گزارش ماه نوامبر را می توانید در اینجا بخوانید.

جرائم علیه محیط زیست

جرائم علیه محیط زیست

محسن افتخاری کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

 

چکیده: امروزه تخریب محیط زیست مستقیما بر روند اقتصادی کشورهای جهان تاثیر گذار است.فرسایش خاک .نازک شدن لایه ازن .آلودگی هوا .افزایش تعداد سیلابهای خطرناک به علت نابودی جنگلهاوتغییرآب وهوا همگی تاثیر سویی برزندگی انسانهاباقی می گذارند.چراگاههاواقیانوسها تاسرحدامکان مورد بهره برداری قرار گرفته اند وپیوسته از باروری آنها کاسته شده است.در این مقاله بر آن هستیم که جرائم زیست محیطی رااز منظر حقوق داخلی مورد بررسی قرار دهیم.

ادامه نوشته

مهارتهاي تدوين و انتشار مقاله هاي علمي به زبان انگليسي


دكتر يزدان منصوريان

عضو هيات علمی دانشگاه تربيت معلم تهران

دانلود فايل

پسورد :www.geo71.blogfa.com

بررسي مشكلات حقوقي محيط‌بانان در برخورد با شكارچيان متخلف


مصاحبه با روزنامه قانون

۳/۲/۱۳۹۲ شماره ۱۲۸ُ ص ۱۰

ادامه نوشته

کتاب مسئولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست


به اطلاع کلیه پژوهشگران عرصه حقوق محیط زیست می رساند که کتاب ارزشمند مسئولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست به قلم دکتر عزیزالله فهیمی عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر گردید.این کتاب به تفصیل نظام حقوقی مسئولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست  و نظریه های آنر در  حقوق ایران، حقوق فرانسه، حقوق بین الملل و فقه به طور تطبیقی  بررسی نموده است.



حقوق محيط زيست خليج فارس و كنوانسيون كويت (راپمي)


ديدگاهها و تحليلها 1385; -(201):0-0.

حقوق محيط زيست خليج فارس و كنوانسيون كويت (راپمي)

فهيم دانش علي

رسانه ها و توسعه حقوق محيط زيست


مطالعات رسانه اي تابستان 1390; 6(13):165-182.

رسانه ها و توسعه حقوق محيط زيست

دبيري فرهاد,واحدناوان عارف*

دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تهران

در جهان امروز محيط زيست به يکي از مسايل مهم و نگران کننده تبديل شده است. توجه به محيط زيست و مسايل مربوط به آن براي نخستين بار در رسانه هاي ايالات متحده آمريکا مطرح شد. دهه 60 دهه شکوفايي و در واقع سرآغاز جدي توجه به محيط زيست در رسانه ها بود. کنفرانس هاي محيط زيستي در استکهلم، ريودوژانيرو و ژوهانسبورگ با سر و صداي زياد رسانه اي برگزار شدند. در ايران نيز توجه به مسايل محيط زيست به ويژه در دهه هاي اخير افزايش يافته است به همين منظور قوانيني براي توجه رسانه به محيط زيست وضع گرديده است. در اين نوشتار کوشش شده است تا اهميت رسانه و افکار عمومي در نهادينه کردن قوانين زيست محيطي و در نتيجه بسط حقوق محيط زيست مورد توجه قرار گيرد. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد که در توسعه حقوق محيط زيست رسانه ها از جايگاه ممتازي برخوردارند؛ بر همين اساس توجه به محيط زيست در برنامه هاي توسعه اي کشور افزايش داشته است

                                                            

مباني فقهي حقوق محيط زيست

پژوهشنامه حقوق اسلامي بهار و تابستان 1391; 13(1 (پياپي 35)):189-206.

مباني فقهي حقوق محيط زيست

فهيمي عزيزاله,عرب زاده علي

حقوق محيط زيست - در معناي مصطلح امروزين آن - محصول بحران هاي زيست محيطي بعد از جنگ جهاني دوم و همچنين جريانات منتقد مدرنيته مي باشد. واکنش حقوقي که در ادامه سير واکنش هاي علمي، اجتماعي و سياسي سعي در حل و فصل تعارضات جدي حيات مدرن با محيط زيست دارد که از ابتدا ملتزم و مستخرج از ادبيات ديني اديان بزرگ جهاني نبوده است و شايد به همين سبب به کاربردن تعبيري همچون حقوق محيط زيست اسلامي عجيب بنمايد. مسأله اما از نقطه نظر اسلام که منصرف و بي توجه به هيچکدام از عرصه هاي حيات انساني نمي باشد، شکل ديگري پيدا مي کند، از سوي ديگر اسلام با مقيد نمودن انسان از ابتدا سعي در سامان دادن به رابطه اي متعادل و متکامل ميان انسان و محيط پيرامونش داشته است.

مقاله حاضر تلاشي اندک در جهت استخراج دست آوردهاي فقه شيعه در راستاي حفاظت از محيط زيست مي باشد. در ضمن اينکه نگارنده متوجه و معترف به اين مسأله نيز مي باشد که بررسي فقه شيعه و محيط زيست بدون در نظر گرفتن، اقتصاد، سياست، هنر و از همه مهم تر فلسفه اسلامي ابتر و ناقص است اما مجال حاضر را براي مقصود مذکور کافي نمي داند. در مقاله حاضر ذيل سه بخش به بررسي قواعد فقهي، نهادهاي فقهي و احکام فقهي در نسبت و با آثار محيط زيستي پرداخته شده و بررسي هاي حقوقي را به مجال ديگري واگذار نموده است